Tıpta ‘omuz
pediartriti’ olarak adlandırılan ‘omuz donması’ hastalığı toplumda yüzde 2-5
oranında görülüyor. Ancak hastalık 40-60 yaş aralığındaki kadınları daha çok
etkiliyor.
Omzu donanların yüzde 60’ının kadınlar olduğunu
söyleyen Acıbadem Maslak Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof.
Dr. Reyhan Çeliker, hastaların günlük yaşamlarında saçlarını taramak, dişlerini
fırçalamak, elbise fermuarı iliklemek, araba kullanmak, giyinmek, arka cebine
ulaşmak gibi konularda sıkıntı çektiklerini söylüyor. Prof. Dr. Çeliker, omuz
donmasının başlıca 10 nedeni bulunduğunu belirterek, bunları şöyle
sıralıyor:
1) Kırık ve çıkıklardan dolayı oluşuyor.
2) Tendinit neden
olabiliyor.
3) Bursit veya rotator kaf sendromu sonrasında
oluşabilyoir.
4) Diyabet hastalarında görülme sıklığının 5 kat arttığı
bildiriliyor.
5) Hipertiroidi hastalarında görülüyor.
6) Parkinson
hastalarında oluyor.
7) Myokard infarktüsü geçirenlerde rastlanıyor.
8)
İnme geçirenlerde bulunuyor.
9) Servikal disk hastalığı olanlarda
görülüyor.
10) Uzun süre hareketsiz kalanlarda, omuz cerrahisi, meme ve göğüs
duvarı cerrahisi sonrasında da oluşabiliyor.
En Sık Merak Edilen
Sorular
– Omuz periartriti nedir?
Omuz periartriti, eklem
etrafındaki kapsülde ve yumuşak dokularda inflamasyon ile oluşan, ciddi ağrı ve
hareket kısıtlılığı ile seyreden bir hastalık. Donmuş omuz veya adeziv kapsülit
olarak da adlandırılıyor. Günlük yaşam aktivitelerinde önemli bir kayıp oluyor,
ağrı özellikle gece belirgin hale geliyor. Erken dönemde ağrı ön planda iken
daha sonra tutukluk ve hareket kısıtlılığı gelişiyor. Bu dönem 2-9 ay arasında
sürüyor. Daha sonra ağrı azalsa da tutukluk ve kısıtlılık artıyor. Omuzun tüm
hareketleri etkileniyor, hareketsizlik nedeniyle kaslarda zayıflama oluyor. Bu
evre de aylarca sürebiliyor. Bu dönemden sonra çözülme başlıyor, ağrı ve
tutukluk azalıyor, hareketler normale dönüyor. Tedavi edilmeyen olgularda bu
süreç yıllar sürebiliyor.
– Donmuş omuz olan bir hastanın günlük
yaşamı nasıl etkilenir?
Kişi saçını taramakta, dişini fırçalamakta,
giyinmekte, arka cebine ulaşmakta, arkasını iliklemekte, araba kullanmakta
zorlanıyor. Kolunu kaldıramadığı için terleme artıyor ve koltuk altı bakımı
zorlaşıyor. Üzerine yattığında ağrı artıyor, uyku sorunlarına yol
açıyor.
– Ne sıklıkta görülür? Kadınlarda sık görüldüğü doğru
mu?
Görülme sıklığı toplumda yüzde 2-5 olduğu biliniyor. 40-60 yaş
arasında sık görülüyor, hastaların büyük kısmının bu yaş aralığında olması
nedeniyle, ‘50 yaş omuzu’ olarak da adlandırılıyor. Kadınlarda daha sık ortaya
çıkıyor. Kadınlarda daha sık görülmesinin nedeni bilinmemekle birlikte hormonal
değişiklikler ve erken menopoz ile ilişkili olabileceği düşünülüyor.
–
Ev kadını olmak bir risk faktörü mü?
Ev kadınlarının kas kuvvetleri
yeterli olmamasına karşın ev işleri sırasında ağır kaldırmaları, eşya
taşımaları, silkeleme hareketi yapmaları omuz ekleminde zedelenmeye yol
açıyor.
– Hangi hareketler omuz ekleminde zedelenmeye yol
açıyor?
Omzun ani hareketleri, arkaya doğru sert biçimde uzanmak, omuzda
tekrarlayan hareket gerektiren işler, omzun ağırlıklı kullanıldığı sporlar
donmuş omuz riskini arttırıyor. Postür bozukluğu, düşük ve yuvarlak omuzlar omuz
eklemine aşırı yük binmesine neden oluyor.
– Hastalığın tanısı nasıl
konuluyor?
Tanı genellikle klinik muayene ile konuluyor. Laboratuvar
testleri, röntgen ve manyetik rezonans gibi tetkikler altta yatan sebebi ve
diğer nedenleri ayırt etmek amacıyla yapılabiliyor. Kan sayımı, tiroid fonksiyon
testleri, kan şekeri, karaciğer, böbrek fonksiyonları ve bazı romatizmal testler
eşlik eden hastalıkların belirlenmesine yardımcı oluyor.
– Hastalar
fizik tedaviden yarar görüyorlar mı?
Tedavinin amacı ağrı ve hareket
kısıtlılığını azaltmak. Bu amaçla ağrı kesici ve ödem çözücü ilaçlardan
yararlanılıyor, ancak ilaç tedavisi tek başına yeterli olmuyor. Omuz
egzersizlerine erken dönemde başlanması ve düzenli yapılması öneriliyor. Fizik
tedavi yöntemleri ile ağrının ve ödemin azalması sağlanıyor ve hareket açıklığı
artırılıyor. Hastalığın evresine göre sıcak veya soğuk uygulamamalar, ultrason,
lazer, magnetoterapi, elektrik stimülasyonu ve mobilizasyon tekniklerinden
yararlanılıyor. Bunlara ilave olarak omuz eklemine uygulanacak kortikosteroid
enjeksiyonları ağrının ve inflamasyonun azalmasını sağlayarak iyileşmeyi
hızlandırıyor.
– Tedavide cerrahinin yeri var mı?
Medikal ve
fizik tedavi yöntemleri ile 4-6 ayda iyileşmeyen hastalarda cerrahi tedavi
seçeneği değerlendiriliyor. Anestezi altında manipulasyon yapılarak
yapışıklıklar açılabiliyor. Manipulasyon sonrasında kazanılan hareketin
korunması amacıyla fizik tedavi programına devam edilmesi öneriliyor. Diğer bir
cerrahi yöntem ise kapsülün artroskopik girişim ile gevşetilmesi oluyor.